تغیر مسیر یافته از - ترس موسی علیه‌السلام
زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

خوف موسی (قرآن)





در مواردی مانند انتقام فرعونیان، تبدیل شدن عصا به مار، تکذیب رسالتشان و ... حضرت موسی عليه‌السلام دچار خوف و وحشت شدند.


۱ - موارد خوف حضرت موسى



موارد خوف حضرت موسی علیه‌السلام که در آیات قرآن به آن‌ها اشاره شده است عبارتند از:

۱.۱ - انتقام فرعونيان‌


••• ترس و فرار از انتقام فرعونيان، از جمله سخنان موسى عليه‌السلام در برابر طرح ماجراى قتل قبطی از سوى فرعون:
وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ‌ وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ‌ قالَ فَعَلْتُها إِذاً وَ أَنَا مِنَ الضَّالِّينَ‌ فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْماً وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ.

••• وحشت موسى عليه‌السلام از انتقام و كشته شدن به دست فرعونیان، در پى قتل قبطی:
۱. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ.
۲. فَلَمَّا قَضى‌ مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً قالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْساً فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ.

••• هراس و بیم موسى عليه‌السلام از انتقام در مصر، پس از قتل قبطى:
وَ دَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلى‌ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِها فَوَجَدَ فِيها رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِيعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسى‌ فَقَضى‌ عَلَيْهِ‌ ... فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خائِفاً يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ قالَ لَهُ مُوسى‌ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ.

۱.۲ - تبديل عصا


ترس موسى عليه‌السلام از عصاى مار شده:
۱. وَ ما تِلْكَ بِيَمِينِكَ يا مُوسى‌ فَأَلْقاها فَإِذا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعى‌ قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعِيدُها سِيرَتَهَا الْأُولى‌ قالُوا يا مُوسى‌ إِمَّا أَنْ تُلْقِيَ وَ إِمَّا أَنْ نَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقى‌ قالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعى‌ فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خِيفَةً مُوسى‌ قُلْنا لا تَخَفْ إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعْلى‌.
۲. يا مُوسى‌ إِنَّهُ أَنَا اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ‌ وَ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى‌ لا تَخَفْ إِنِّي لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ.
۳. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يا مُوسى‌ إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ‌ وَ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى‌ أَقْبِلْ وَ لا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ الْآمِنِينَ.

۱.۳ - تعقيب فرعونيان‌


بيم موسى عليه‌السلام از تعقیب فرعونيان، هنگام حرکت و كوچ دادن بنی‌اسرائیل از مصر:
وَ لَقَدْ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي فَاضْرِبْ‌ لَهُمْ طَرِيقاً فِي الْبَحْرِ يَبَساً لا تَخافُ دَرَكاً وَ لا تَخْشى‌.

۱.۴ - تكذيب رسالت‌


ترس موسى عليه‌السلام از تکذیب رسالتش به وسيله فرعونيان:
۱. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ.
۲. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يا مُوسى‌ إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ‌ اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَ اضْمُمْ إِلَيْكَ جَناحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ‌ وَ أَخِي هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِساناً فَأَرْسِلْهُ مَعِي رِدْءاً يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ.

۱.۵ - توطئه قتل‌


فرار موسى عليه‌السلام از مصر به طرف مدین، توأم با وحشت و نگرانی، پس از قتل قبطى و گزارش مردى از توطئه قتل آن حضرت:
وَ دَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلى‌ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِها فَوَجَدَ فِيها رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِيعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسى‌ فَقَضى‌ عَلَيْهِ‌ ... وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعى‌ قالَ يا مُوسى‌ إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ‌ فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ‌ ... قالَ لا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.

۱.۶ - خدا


خوف مستمرّ موسى عليه‌السلام از خدا، در راز و نیازش با او:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

۱.۷ - ضيق صدر


خوف موسى عليه‌السلام از دچار شدن به ضیق صدر، در برابر تكذيب فرعونيان:
وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‌ هارُونَ.

۱.۸ - طغيان فرعون‌


ترس موسى عليه‌السلام از تعدّی و طغیان فرعون:
وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى‌ اذْهَبا إِلى‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‌ قالا رَبَّنا إِنَّنا نَخافُ أَنْ يَفْرُطَ عَلَيْنا أَوْ أَنْ يَطْغى‌ قالَ لا تَخافا إِنَّنِي مَعَكُما أَسْمَعُ وَ أَرى‌.

۱.۹ - لكنت زبان‌


ترس موسى عليه‌السلام از گرفتارى به لکنت زبان، هنگام دعوت فرعونيان به تقوا:
وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ‌ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‌ هارُونَ.

۲ - پانویس


 
۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶.    
۳. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۸-۲۱.    
۴. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۲.    
۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴.    
۶. قصص/سوره۲۸، آیه۲۹.    
۷. قصص/سوره۲۸، آیه۳۳.    
۸. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۸.    
۱۰. طه/سوره۲۰، آیه۱۷.    
۱۱. طه/سوره۲۰، آیه۲۰.    
۱۲. طه/سوره۲۰، آیه۲۱.    
۱۳. طه/سوره۲۰، آیات۶۵-۶۸.    
۱۴. نمل/سوره۲۷، آیه۹.    
۱۵. نمل/سوره۲۷، آیه۱۰.    
۱۶. قصص/سوره۲۸، آیه۳۰.    
۱۷. قصص/سوره۲۸، آیه۳۱.    
۱۸. طه/سوره۲۰، آیه۷۷.    
۱۹. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۲.    
۲۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶.    
۲۱. قصص/سوره۲۸، آیه۳۰.    
۲۲. قصص/سوره۲۸، آیه۳۲.    
۲۳. قصص/سوره۲۸، آیه۳۴.    
۲۴. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۲۵. قصص/سوره۲۸، آیه۲۰.    
۲۶. قصص/سوره۲۸، آیه۲۱.    
۲۷. قصص/سوره۲۸، آیه۲۵.    
۲۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۲۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۳۰. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۳.    
۳۱. طه/سوره۲۰، آیه۹.    
۳۲. طه/سوره۲۰، آیه۴۳.    
۳۳. طه/سوره۲۰، آیه۴۵.    
۳۴. طه/سوره۲۰، آیه۴۶.    
۳۵. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۳.    


۳ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۹، ص۳۵۰، برگرفته از مقاله «خوف موسی».    


رده‌های این صفحه : ترس | حضرت موسی | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.